Depresja poporodowa i inne trudności okresu okołoporodowego

Depresja poporodowa – czy to mnie dotyczy?

Twoje ciało przez 9 miesięcy było miejscem, gdzie dojrzewało wasze dziecko. Okres okołoporodowy to czas, w którym twój organizm wykorzystywał swoje specjalne funkcje. Nie ustawał także w wysiłkach, byś urodziła zdrową i szczęśliwą pociechę. Twój organizm wykonał ogromną pracę, do której został odpowiednio przygotowany. Ty także psychicznie przygotowywałaś się do tej szczególnej chwili, jaką jest poród. Jednak nie zawsze doświadczasz takiego entuzjazmu i energii, jakich spodziewałaś się, oczekując na dziecko. Możesz zacząć się zastanawiać, czy twój nastrój nie świadczy o niepokojących objawach zaburzenia, jakim jest depresja poporodowa.

Zmiany związane z podjęciem roli matki

Jako cząstka natury twoje ciało oraz umysł podlega powtarzającym się w niej cyklach. Jak fale na plaży czy fazy księżyca, tak i twój organizm zmienia się zgodnie z twoim dojrzewaniem. Twoje życie, więc także twój umysł, podlega zmianom gdy dorastasz i dojrzewasz. Stopniowo stajesz się gotowa do podjęcia nowych wyzwań i nowej fascynującej roli – roli matki.

Jeszcze nie tak dawno cieszyłaś się z bycia we dwoje ze swoim partnerem, teraz do waszej pary dołącza dziecko. To szczególny moment w waszym życiu i szczególną chwila dla twojego organizmu.  Zapewne wiele razy słuchałaś opowieści o porodzie i opiece nad małym dzieckiem. Godziny o zdrowiu, karmieniu czy pielęgnacji dziecka przegadane z mamą, przyjaciółkami, koleżankami z pracy. Czułaś się gotowa i odpowiednio przygotowana do nowej roli, a towarzyszące ci obawy blakły w zestawieniu z wizją radosnego macierzyństwa.

Wasze oczekiwania w końcu spełniły się, a ty jako matka od razu rzuciłaś się na głęboką wodę. Oczekiwanie na dziecko i radość sprzed porodu dodaje ci energii do opieki maluszkiem. Jesteś zadowolona i czujesz się spełniona, starcza ci sił, by załatwiać wszystkie pilne sprawy. Ogarniasz całość domowych obowiązków i czujesz się super mamą.

Burza hormonalna okresu okołoporodowego

Przez pewien czas funkcjonujesz na wysokich obrotach, później zaczynasz się powoli wyciszać, zauważasz, że się wycofujesz. Uczucie niepokoju zaczyna towarzyszyć twoim porankom i wieczorom. Już nie tak chętnie zajmujesz się dzieckiem, czujesz wzmagającą się obojętność, która przeradza się w poczucie winy. Myślisz sobie „ja chyba jestem złą matką”. Budzą się wątpliwości o zdrowie twojego dziecka i twoje, czujesz się zmęczona i obolała. Problemy z zasypianiem i niespokojny przerywany sen tylko pogłębia twój stan przygnębienia i braku sensu. W końcu nie masz ochoty zajmować się dzieckiem i wstawać z łózka. Pojawiający się znikąd płacz zaczyna niepokoić twoich bliskich. Nie potrafisz wykrzesać z siebie energii, zajmowanie dzieckiem czy sobą samą to dla ciebie praca ponad siły i udręka.

Depresja poporodowa

Depresja to stan umysłu, w którym świat jawi się w ponurych barwach. Jest przepełniony niepokojem, drażliwością i lękami całkowicie pozbawionymi logicznego uzasadnienia. To nieracjonalne obawy, gdy drobne sprawy nagle rosną do niebotycznych rozmiarów i stają się problemami nie do pokonania. Ty czujesz się wobec nich bezsilna i samotna. Twoja wyobraźnia tworzy tylko negatywne skojarzenia i podsuwa ci jedynie czarne scenariusze. Skoro twoje postrzeganie staje się w negatywny sposób wybiórcze, to skupiasz się na wyszukiwaniu sygnałów, które potwierdzą twoje negatywne obawy. Nie zauważasz pozytywnych sygnałów i zdarzeń. Dominującym uczuciem jest lęk przed przyszłością i powrotem do pracy zawodowej. Rozczulanie się nad sobą, poczucie osamotnienia, niezrozumienia również przez osoby najbliższe. Poczucie winy „bo nie jestem idealną matką i nie kocham dziecka tak, jak powinnam”. Możesz się wtedy poczuć niezrozumiana, winna i nic nie warta. Zaczynasz szukać informacji o depresji poporodowej. Uczucia które ci towarzyszą, a z czasem się nasilają to np.

  • zagubienie,
  • bezradność,
  • strach o swoje zdrowie i zdrowie dziecka,
  • obawa o swoją atrakcyjność,
  • obawa o dojrzałość męża,
  • lęk przed zmianą,
  • lęk przed przyszłością,
  • obawa o swoją wolność i że „już nigdy nie będzie tak, jak kiedyś”.

Twój stan jest normalny

Twój stan po porodzie to sytuacja trudna dla twojego ciała, lecz również i duszy. Większość z nas nosi w pamięci chwile wspaniałego samopoczucia, jak i trudne momenty, gdy „gorzej już być nie mogło”. Etap po porodzie w życiu większości kobiet jest stanem, który ma ogromny wpływ na samopoczucie. Każda z nas ma inną naturę i scenariusz może inaczej przebiegać. Pojawienie się uczucia depresji i braku energii jest powszechne i dotyczy ponad 25% kobiet. Łagodniejsze objawy, jak zniechęcenie, wahania nastroju czy nadmierna drażliwość są udziałem aż 80% kobiet. Dlatego twój stan jest normalną reakcją organizmu na hormonalną rewolucję po porodzie. Twoje ciało stara się na nowo przywrócić swoje dawne funkcje, a my wspólnie postaramy się mu w tym pomóc.

Twoje nastawienie ma znaczenie

Każda z nas ma w swojej pamięci doświadczenia smutku i radości, depresji czy żalu i znakomitej formy. Po porodzie znajdujesz się w stanie huśtawki hormonalnej. Prawdą jest fakt, że każda z nas poza ciałem posiada umysł i wolną wolę. Dzięki nim potrafisz skupić uwagę i zebrać myśli. To woja wola odpowiada za dokonywane przez ciebie wybory i twoje działania. To twoja wolna wola buduje twoje życie z drobnych decyzji, które codziennie podejmujesz. Dlatego nastrój, stan ducha czy twoje uczucia są ściśle związane z wynikiem twojego wyboru. Można zaryzykować stwierdzenie, że nawet 90% wpływu na twoje dobre samopoczucie ma nastawienie do aktualnej sytuacji i nadchodzących zdarzeń.

Aby uwidocznić zależność samopoczucia od postrzegania twojej sytuacji posłużę się przykładami radzenia sobie z okresem poporodowym. Zastanów się przez chwilę, jak sama postrzegasz swoją sytuację? Urodzenie dziecka u kobiety wrażliwej na punkcie swojego ciała może uwypuklić obawę o zdrowie swoje, jak i dziecka, powodować lęki, ale może także w sposób konstruktywny skłaniać kobietę do poszukiwania informacji i pogłębiania wiedzy na pożądany temat. Urodzenie dziecka – dla kobiety aktywnej zawodowo – może powodować obawy o niezależność, bo jak tu pogodzić powrót do pracy zawodowej z wychowaniem, natomiast w konstruktywnej formie może być ona inicjatorką aktywności, np.: kółka przedszkolnego czy grup wsparcia. Dla kobiety o konstruktywnych mechanizmach adaptacyjnych wyjściu z depresji może towarzyszyć aktywność prospołeczna i udzielanie wsparcia innym kobietom w podobnej sytuacji, a nawet pisanie poradników na bazie własnych doświadczeń, czy organizowanie fundacji nakierowanej na niesienie pomocy.

Jakie znaczenie nadajesz macierzyństwu?

Jak sama widzisz, to samo zdarzenie urodzenia dziecka, a każda kobieta nadaje mu inne znaczenie i wagę, wywołując zależne samopoczucie czy nastrój. Nie możemy powiedzieć, że zły los nas spotyka, ale raczej że to my same dokonujemy wyboru, czym dla jest zajmowanie się dzieckiem i co to dla mnie znaczy.

Opisany wachlarz zachowań charakterystyczny odnosi się także do innych sytuacji wymagających od nas adaptacji w nowych i trudniejszych warunkach. Czy to jest choroba dziecka, utrata pracy czy konflikt w rodzinie pamiętaj, że za każdym razem sama wybierasz swoje samopoczucie w zależności od wyboru zachowania. Mój punkt widzenia może Cie zaskakiwać. Doskonale to rozumiem, gdyż obie byłyśmy wychowywane w przekonaniu, że uczucia i emocje są silniejsze od naszej woli.

Na początku po porodzie mogłaś pozostawać bierna i bezsilna wobec losu, widziałaś swoje problemy jedynie w czarnych barwach i czułaś, że znikąd nie możesz spodziewać się pomocy. Diagnozowałaś u siebie depresję poporodową.  Podobnie jak cześć kobiet mogłaś podać się. Wtedy nie trafiały do ciebie żadne argumenty. Skupiasz swoje siły na znajdowaniu potwierdzenia, iż sytuacja jest beznadziejna, wyjątkowa, a Ty bezradna!

Musi minąć pewien czas, gdy hormonalne wahadło zacznie swój bieg w drugą, pozytywną, słoneczną stronę. Huśtawki nastrojów zmierzają w kierunku od lęku do euforii i radości z bycia matką. Ponownie czujesz szczęście z więzi i miłości do dziecka. Pragniesz się podzielić swoim szczęściem z partnerem oraz ze znajomymi, stajesz się otwarta i chętna do kontaktów towarzyskich. Czujesz, że znajdujesz się w cudownej chwili razem z dzieckiem. To czas który szybko minie, szkoda go stracić na negatywne myśli… To czas, który już nigdy nie wróci. Postanawiasz już więcej go nie stracić i wykorzystać jak tylko się da najlepiej.

Nigdy nie jest za późno na złapanie traconych cennych chwil i uważne bycie ze swoim maluszkiem. Chcę też uświadomić Ci siłę, którą dysponujesz, i przy pomocy której potrafisz decydować o uczuciach i swoim nastroju. To od twojej woli zależy, czy przestaniesz być miotana w różne strony niczym liść na wietrze i zadecydujesz wpłynąć na swoje uczucia. Bycie matką jest naturalnym stanem kobiety i Ty także jesteś stworzona, by czerpać z niej radość i czuć spełnienie.

Emocje po porodzie – czy to już depresja poporodowa?

Emocje za którymi kryją się uczucia są naszym najpotężniejszym sprzymierzeńcem dającym nam siłę do zmiany i działania. Kobiety mające większy wpływ na swoje emocje same wybierają uczucie radości zamiast przygnębienia, to umiejętność która drzemie także i w Tobie, które i ty możesz wyzwolić, a kłopoty, czarne myśli, wątpliwości w tym szczególnym czasie nie omijają żadnej z nas. Dlatego od poczucia radości z bycia matką dzieli nas sposób radzenia sobie z trudnościami i zastępowaniu uczucia bezradności, poczuciem wpływu na własne emocje. Skoro masz władze nad tym co i jak myślisz, to wynikające z twoich myśli uczucia są efektem twoich decyzji i wyborów.  Twoje odczuwanie i samopoczucie jest bezpośrednio związane z twoimi myślami. Myśląc w pozytywny sposób wzbudzasz odpowiednie połączenia nerwowe i synapsy, które poprzez określone reakcje biochemiczne w mózgu wyzwalają neuroprzekaźniki wprawiające cię w określone emocje i nastroje. Dlatego panując nad swoimi myślami masz wpływ na swoje dobre samopoczucie.

Część z nas może się czuć otoczona osobami które w dobrej wierze, nieświadomie uwypuklają problemy czy to realne czy wymyślone, i wzbudzają w nas negatywne myślenie. Wówczas negatywne myśli mogą przerodzić się w nawyk. Zwróć uwagę jak zmienia się twoje samopoczucie gdy przez dłuższy czas przebywasz z kimś, czy twój nastrój się poprawia czy tez odwrotnie, czujesz się przygnębiona i bez energii. Jeśli w otoczeniu znajdują się osoby które wyolbrzymiają problemy marudzą czy krytykują, nie pozostaje to bez wpływu na Twoje samopoczucie. Narzekanie bywa zaraźliwe, jeśli przyłapiesz się na dzieleniu negatywnej postawy z innymi, masz szansę ją zmienić. Twoje samopoczucie i komfort bycia z dzieckiem jest najważniejszy i inni powinni uszanować twoje potrzeby, a ty sama masz prawo głośno się ich dopominać. Liczenie ze inni się domyślą co jest w danej chwili Tobie potrzebne może okazać się płonne a ty stracisz czas i nerwy. W imieniu swoim i dziecka masz prawo by bliscy i osoby w twoim towarzystwie szanowali twoje potrzeby i twoje dobre samopoczucie, masz prawo głośno o tym mówić.

Twoja uwaga jest elastyczna

Bądź świadoma, że twój obecny stan i związana z nią otaczająca cię sytuacja ma takie znaczenie jakie ty jej nadasz. Możesz postrzegać ją jako zagrażającą, lub dostrzec w niej szansę, możliwość, okazję. Zwróć uwagę, że ocena tego samego zdarzenia czy sytuacji, nawet tak prosta jak ocena czy szklanka jest w połowie pełna lub pusta zależny od sposobu twojego myślenia. Każdą sytuację możemy zinterpretować z kilku punktów widzenia, które otworzą nam nowe możliwości działania. Możesz doszukiwać się w niej przeszkód i utrudnień możesz też znaleźć szanse i nowe możliwości, to ty decydujesz i to od ciebie zależy jakie znaczenie nadasz sytuacji. Zwracając uwagę na przeszkody, koncentrujesz się na nich, poświęcasz im energie, myślisz o nich, wzmacniasz je, i zaczynasz się martwić. Co by się stało gdybyś poświęciła uwagę na znalezienie pozytywnych aspektów bycia matką i sytuacji w której się znajdujesz, to niesłychanie ważna umiejętność. Twoja uwaga jest elastyczna, możesz ja dowolnie przerzucić i skupić w wybranym kierunku, ku wybranemu rozwiązaniu. Chcąc zachować dobry nastrój postaraj się skoncentrować uwagę na tym co jest dla ciebie przyjemnością. Zastanów się jakie są pozytywne strony pozornie nieprzyjemnej sytuacji, co wynosisz z niej budującego, może się nagle okazać ze nie dostrzegałaś pewnych spraw. Pamiętaj, że nawet nieprzyjemne wydarzenia które cię spotykają przyczyniają się do twojego rozwoju, ważne byś ten otwarty obszar rozwoju chciała dostrzec, a negatywna sytuacje przekuć w cenne doświadczenie.

Pozytywne aktywności w okresie połogu

Rozwijamy się dzięki cierpieniu, pokonywaniu trudności i przeciwności, ale także wtedy, gdy jesteś zmuszona do elastycznych zmian swojego myślenia i postępowania.  Negatywne, destrukcyjne sposoby reagowania na trudne sytuacje to zachowania nieelastyczne, nastawione na wycofanie, bierność, unikanie znajomych czy konsultacji lekarskich, ucieczkę w alkohol, leki czy szkodliwe diety. Proponuję Ci zrobienie listy aktywności, które pozytywnie zmieniają Twoje samopoczucie, znajdź ponad dwadzieścia takich sposobów, na przykład słuchanie relaksującej muzyki, spotkanie z przyjaciółką, radosny seks, wizyta w kinie, taniec, kąpiel z bąbelkami, spacer,  joga, oglądanie ulubionego serialu, śpiew, ciekawa książka, i tak dalej. Listę przyjemności możesz powiesić w widocznym miejscu, tak by łatwo było na nią spojrzeć i uzupełnić o nowe przyjemne pozycje. Oczywiście ilość twojego czasu jest ograniczona, zwłaszcza teraz gdy zajmujesz się maleństwem, ale niech ta sporządzona przez ciebie lista będzie powodem by nie usprawiedliwiać się przed losem i szukać możliwości by znaleźć choć chwilę dla siebie. W trakcie tego ćwiczenia wprowadzasz się w dobry nastrój, dodajesz sobie sił i sprawiasz przyjemność.  Zwróć uwagę, jak wyglądały do tej pory twoje dni. Obiecaj sobie i rozplanuj powyższe przyjemności na każdy dzień tygodnia.

#mindfulness #uważność #tuiteraz

Innym niezawodnym sposobem w radzeniu sobie z złym samopoczuciem, depresją poporodową i wątpliwościami jest świadome przeżywanie każdej chwili która nas otacza w sposób naturalny, obecny, niczym małe dzieci które nie zamartwiają się o przyszłość i nie rozpamiętują tego co było. Ważna dla ciebie jest teraźniejszość, twoje tu i teraz. Obarczanie się wina za przeszłość, rozpamiętywanie tego co było i jak mogło być inaczej, zamartwianie się na zapas, wymyślanie czarnych scenariuszy czy przygotowywanie się na najgorsze to kara którą wymierzamy same sobie. Taką negatywną depresyjną postawę możesz przed sobą tłumaczyć źle pojęta odpowiedzialnością, czy troską. Mylenie pojęć, zawężenie uwagi i skupianie na czarnych scenariuszach to wynik pracy twojej przeczulonej wyobraźni. Negatywne doświadczenia z przeszłości są łatwiej przypominane niż pozytywne, to jeden z  elementów mechanizmu ewolucyjnego, a 95% czarnych scenariuszy na przyszłość tymi nienapisanymi scenariuszami pozostają, a czasu który spędziłaś na zamartwianiu się już nikt ci nie zwróci. Czy nie pora na wykorzystanie w budujący radosny sposób właśnie tej, obecnej chwili?

Bądź obecna

Uciekając w marzenia idealizujemy przyszłość, czy gdy ona nadejdzie to sprosta naszym wygórowanym wyobrażeniom czy pozostawi rozczarowanie? Szukanie przyjemności w marzeniach i ucieczka od rzeczywistości to zwodnicza metoda. Co by się stało gdybyś odnalazła przyjemność i zadowolenie z obecnej chwili i całą uwagę skupiała na tym co aktualnie robisz. To wielka sztuka doceniać bieżącą chwilę, naucz się ją znajdywać a gdy ci się to uda odnajdziesz zadowolenie i radość z tego co robisz i kim jesteś, radość z bycia matką i z bycia sobą. Spróbuj być świadomie obecna tam gdzie aktualnie przebywasz, bez ocen i komentarzy przeżywaj i wchłaniaj otaczającą cie chwilę, poczuj jej wibracje aż pozytywna energia wypełni twoje ciało. Na spacerze w parku, wsłuchaj się w szum drzew, śpiew ptaków, czy leniwy szum potoku, podczas karmienia maleństwa to co zrobisz na obiad czy twoje plany zawodowe niech znajdą swój odpowiedni czas. Bądź obecna, czy to na łonie natury czy też podczas relaksującego spotkania z przyjaciółką. Dzięki twojej świadomej obecności, przeżywaniu chwili, słowo nuda stanie się wyblakłe i obce, a dobry nastrój i uśmiech stanie się twoim codziennym towarzyszem.

Ideały nie istnieją

Jak dowodzą uczeni, na całej planecie jedynymi istotami które prowadzą tak bogate życie wewnętrzne są ludzie,  a bycie matką jest udziałem większości bo 98% kobiet. Dla nas matek szczególnie istotnym jest nie samo wydarzenie które nas spotyka, co nasza jego interpretacja, która decyduje jak będziemy same siebie postrzegały, w jakim będziemy nastroju czy tez jakie działania podejmiemy. O naszej wyjątkowości świadczy zdolność do takiego manipulowania myślami która przekłada się na dobre samopoczucie.Twój umysł posiada zdolność do budowania sieci skojarzeń i sama decydujesz które z nich wybierasz by najpełniej poprawić swój nastrój. Świadome koncentrowanie swoich myśli i działań na przyjemnościach stanowi klucz do dobrego samopoczucia. Wiele matek po porodzie trwa w cichej depresji poporodowej, do której same się popychają rozpamiętując przeszłość, budując czarne scenariusze czy uciekając w marzenia. Nie bez wpływu pozostają sytuacje rodzinne czy zawodowe, które budzą niepokój, i burzą poczucie bezpieczeństwa. Również hormonalna burza na która narażona jest każda z matek po porodzie stanowi dodatkowe obciążenie i wyzwanie. Błędne przekonanie, że nasze emocje pozostają poza naszą kontrolą a nasza sytuacja jest bez wyjścia, tylko pogłębia nasz depresyjny stan i cierpienie. Zdarza się, że niektóre z nas żyją przekonaniem, iż musi zostać spełniony zestaw oczekiwań żeby ich samopoczucie uległo poprawie. Tak naprawdę to ty sama jesteś źródłem swoich emocji i ty decydujesz w którym momencie postanawiasz czuć się lepiej, radośniej. Nie potrzebujesz, żadnego specjalnego powodu  by poczuć się lepiej, sama możesz postanowić że teraz poczujesz się radośnie, wspaniale, bo teraz tego chcesz razem ze swoim maluszkiem. Złe samopoczucie, depresja poporodowa jest dla ciebie cennym komunikatem, informującym cię że jest możliwa zmiana twojej relacji do sytuacji która cię otacza, i do reszty świata oraz stanu w jakim jesteś. Ta wiadomość jest wyrażona językiem cierpienia, i jeśli chcesz poczuć się inaczej, lepiej, możesz to zrobić poprzez zmianę swojego zachowania.

Bądź szczęśliwą matką!

Niektóre kobiety wolą znosić cierpienie niż podjąć wyzwanie i działać aby zapanować nad swoimi. Ty należysz do kobiet które decydują się działać. Pozytywne emocje które ci towarzysza i cię wspierają, są dla ciebie przesłaniem i stanowią oparcie, warto im zaufać i zaprzyjaźnić się z nimi. Gdy zadasz sobie pytanie co mogę zrobić by poczuć się lepiej, w sposób twórczy kierujesz swoją uwagę na znalezienie rozwiązania i koncentrujesz się na obszarach które sprawiają przyjemność. Teraz jesteś pewna że każda dominująca myśl przewodzi twoim emocjom i działaniom. I wiesz już, że najprostszym sposobem radzenia sobie z niechcianymi emocjami jest przywołanie sytuacji w której czułaś się podobnie i sobie z tym poradziłaś. Masz świadomość, że każdy jest inny, a ideały nie istnieją, dlatego porównywanie siebie, swojego zachowania, swoich uczuć do innych jest zwodnicze, i zaprowadzi cię jedynie do frustracji. Masz swój własny sposób na przeżywanie swojego macierzyństwa, i to ty decydujesz że teraz chcesz byś radosna i pełna energii. Wiesz także, że rozpamiętywanie przeszłości czy czarne scenariusze na przyszłość jedynie odbierają ci pozytywną energię, w takim momencie koncentrujesz się na tym co tu i teraz, wybierając działanie wysyłasz depresję w zapomnienie. Depresja poporodowa ma wpływ na twoje ciało a twoje ciało ma wpływ na twoje samopoczucie. Ruch fizyczny jest twoim przyjacielem, który reguluje procesy w twoim organizmie, i w twoim  mózgu, wpływa na pozytywne samopoczucie i energię którą zaczynasz tryskać. Kiedy po raz kolejny przeciwstawisz się depresji,  znajdziesz potwierdzenie władzy i kontroli nad sobą samą, a złe nastroje będą cię nawiedzały coraz rzadziej. Przy odrobinie konsekwencji staniesz się nową szczęśliwą osobą, w nowej ważnej dla ciebie roli. Przesyłam Ci pozytywną energię i życzenie powodzenia. Zdecyduj się być szczęśliwa.

Umów spotkanie konsultacyjne stacjonarnie we Wrocławiu lub online